1 Mart Üsküdar Deniz Faciasını genç nesilimiz bilmiyor

1 Mart Üsküdar Deniz Faciasını genç nesilimiz bilmiyor

1 Mart 1958 yılında İzmit körfezinde gerçekleşen faciayı bende bilmem.
Bu faciadan 2 yıl, 12 gün sonra dünyaya geldim.
Lakin yaşanmış acı dolu anları oradaymışım gibi iyi bilirim.

2006 yılından, günümüze yakın bir kaç sene öncesine kadar Gölcük Belediyesinin sunuculuk görevini yürüttüm. Bu süreçte 1 Mart Üsküdar Deniz Faciası sebebiyle hazırladığım sunum programını her 1 Mart sabahı deniz şehitliğimizde sunma fırsatı bulmuş biri olarak iyi bilirim.

Gölcük’ te eğitim veren farklı liselerin öğrencileriyle şehitlikte, her 1 Mart sabahı tekrar yaşarmışcasına; ses tonum ve mimiklerimle sunarken, öğrencilerimizin gözlerinde oluşan ıslaklıktan bilirim.

Ayrıca emekli denizci ve iki evlat sahibi baba olarak bu acı dolu anıyı, – nasıl içselleştirmişsem- her yıl oradaymış gibi yaşarım.

Kuşkusuz her yaşanmışlığın ardında çeşitli hikayeler vardır.
1 Mart Üsküdar faciasının hikayesi ise; o dönemde Lise eğitiminin bir tek İzmit’te veriliyor olmasından kaynaklıdır.

Karamürsel, Ulaşlı, Halıdere, Değirmendere, Gölcük’te; 64 yıl önce lise eğitimi veren okul yoktur. Lise eğitimini almak üzere eski Üsküdar vapuru İstanbul’dan getirilip lise öğrencilerini vapur iskelelerinden toplayıp, İzmit Lisesine götürüyor, dönüşü de aynı şekilde gerçekleştiriyor.

O tarihlerde karayolu yolculuğu ise neredeyse mümkün değil. Yeterli araçyok. Olsa da körfezi dolaşarak İzmit’e gitmesi saatleri alıyor. Bu nedenle en etkili tek ulaşım deniz yoluyla, vapurla yapılıyor.

Bizim kuşak iyi hatırlar, ben 1978-1979 ‘da Ankara’ da liseden mezun olduğum zamana kadar Cumartesi günleri yarım gün eğitim vardı; sonraları kaldırıldı.

1 Mart 1958 tarihi de Cumartesi günüdür. Öğrenciler yarım günlük eğitimlerini tamamlayıp, öğle saatlerinde eve dönüş için İzmit vapur iskelesinde toplanmıştır. Ve az sonra kalkacak Üsküdar vapuruna binme telaşındadırlar.
400 kişinin biraz üzerindeki kızlı-erkekli öğrenciler, 1927 yapımı stimli Üsküdar vapurunda kendilerine yer bulma telaşıyla doluşurlar.

Mart ayının ilk günü, ancak hava ne soğuk ne de sıcak gibidir. Aldatıcı güneşi gören öğrencilerin büyük çoğunluğu üst güverteye doluşur.
Yorgun ve köhne Üsküdar vapuru az sonra iskeleden ayrılıp ağır ağır hareket eder.
Son anda iskeleye gelip vapuru kaçırmanın üzüntüsüyle ağlaşan bir kaç öğrencinin sonradan şükredecekleri nereden bilinebilir.

Vapur daha Derince açıklarında iken aldatıcı güneş bir anda yerini şiddetli bir fırtınaya bırakır. Vapur kaptanı dahil kimse ne olduğunu anlamadan, körfezde bir anda ortaya çıkan şiddetli fırtına ve dalgalar, telaş halinde sağa-sola koşuşturan öğrenciler ve ahşap üsküdar vapurunun bir anda denize gömülmesi..

Acılar, feryatlar..
Facia sonrası bilanço çok ağırdır. Geleceğe umutla bakan, tüm zorluklara rağmen eğitimleri için çileli yolculuk yapmayı göze olan 393 genç cansız beden körfezden toplanır.
Kazayı duyan Donanma Komutanlığı savaş gemileri hızla kalkş yaparal, denizde yardım isteyen bir kaç öğrenciyi kurtarabilir. Yaşayanlara acil müdahale sonrası limana, oradan hastaneye kaldırırlar.
İçlerinde denizaltılarda vardır. Onlarda kurtarabildikleri öğrencileri gemiye alır, ilk müdahale sonrası limana, oradan hastaneye ulaştırılır.

Lakin fırtına ve dalgalar henüz şiddetini yitirmediğinden kurtarma girişimlerine de fazla izin vermez.
Günün sonu, toplu acıların da başlangıcı olur.
Analar-babalar, yakınlar tüm bölge halkı büyük telaş ve üzüntüyle o günü acı dolu bir gün olarak yaşar.

GÖLCÜK BARBAROS HAYRETTİN LİSESİ AYNI YIL AÇILIR.

Bu facia sonucunda 1958 yılında Gölcük Barbaros Hayrettin Lisesi inşaa edilerek, o yıl hizmet vermeye başlar. Böylece körfezin bu kıyısında bulunan; Karamürsel, Ulaşlı, Halıdere, Değirmendere, Gölcük lise eğitimi ve Başiskele’den de katılan öğrencilere lise tahsilleri körfezin karşı kıyısına geçmeden bu tarafta verilir.

Zamanla günümüze kadar her ilçede liseler inşaa edilerek, yakın liselerde eğitimler sürer. Bu gün gelinen nokta da; anadolu liseleri, sağlık meslek liseleri, kız meslek liseleri gibi branş eğitimleri veren okullarla eğitim-öğretimler başarıyla devam ediyor.
Acılar unutulmadığından her 1 Mart günü bu acı facia anmadan geçilemiyor.

O dönem çok az mezun olabilen ve faciadan kurtulmuş olan lise öğrencilerinden bu gün hayatta olanlara sağlıklı ömür diliyoruz.
Üsküdar Vapuru deniz şehitlerimizi rahmetle anıyoruz. Rabbim bir daha böyle felaketler göstermesin.

Not: Üsküdar faciası sonrası, 64 yıl önce inşaa edilerek bu güne kadar hizmet vermiş olan Gölcük Barbaros Hayrettin lisesi ise bu günlerde yıkılmayı bekliyor.

Altmış dört yıl bölgemizde hizmet vermiş bu tarihi okulumuz marmara depremini yaşadı. Biraz eski, biraz yıpranmış haliyle bu günlerde yıkılarak eğitim-öğretime bir süre ara vermeyi beklediğini de belirterek sevgi ve saygılarımı sunuyorum.

Sağlıkla, sevgiyle kalınız.

İlhan Akbulut