BU YÖNTEM ÇOCUKLARDA ALT ISLATMAYA İYİ GELİYOR

BU YÖNTEM ÇOCUKLARDA ALT ISLATMAYA İYİ GELİYOR

Alt ıslatma, çocuklar arasında sıkça karşılaşılan problemlerin başında geliyor. Aileler için

olduğu kadar, çocuklar için de oldukça zor bir durum olarak biliniyor. Özellikle akranları

arasına karışamama ve içe kapanıklık ile sonuçlanabiliyor. Çocuklarda alt ıslatmanın pek çok

tedavi ve rehabilitasyon yöntemi bulunuyor. ‘’Pelvik Taban’’ rehabilitasyonu bunlar arasında

en hızlı ve kalıcı sonuç veren yöntemlerden biri olarak kabul ediliyor. Memorial Bahçelievler

Hastanesi Pelvik Taban Rehabilitasyon Ünitesi’nden Prof. Dr. Ümit Dinçer, çocuklarda pelvik

taban rehabilitasyonu hakkında bilgi verdi.

Uyanma bozuklukları, mesane sorunları ya da enfeksiyonlar neden olabiliyor

Çocuklarda sık görülen sorunlardan biri enürezis adı verilen alt ıslatma problemidir. Gece alt

ıslatmaya “enürezis nokturna” gündüz ve gece alt ıslatmaları “enürezis diurna” olarak

tanımlanır. Bu bozukluk çocuklarda pek çok sebebe bağlı olabilir. Organik problemler,

psikolojik sebepler, mesane problemleri ve sinirsel problemlere bağlı yaşanabilir. Ancak

kabaca tarif etmek gerekirse genetik faktörler, uyanma bozuklukları, mesane ile ilgili sorunlar,

enfeksiyonlar ya da birtakım hormonal sorunlar nedeniyle gelişen alt ıslatmaya enürezis

diyebiliriz. Alt ıslatma problemlerinin yaklaşık %95’inde herhangi bir sebep bulunamayabilir.

Ancak altta yatan sebebin aydınlatılması hedefe yönelik tedavi ve rehabilitasyon açısından

hem hekimi hem de hastayı ciddi biçimde rahatlatacaktır.

En önemli sorunsa sebebi tespit edilemeyen alt ıslatma sorunlarının yönetilmesidir.

Çocuklarda alt ıslatmanın sebebi ne olursa olsun bunu tek yönlü ele almak mümkün değildir.

Dolayısıyla alt ıslatan bir çocuğu bir bütün olarak ele almak yani nörolojik, psikolojik, fizyolojik

problemlerinin olup olmadığı yönüyle değerlendirip tedavi ve rehabilitasyonu da o şekilde

planlamak gerekir.

6 yaş sonrası çocukların %10’u alt ıslatma sorunuyla karşı karşıya

Alt ıslatma sorunu çocukluk çağında gerek aileyi gerekse çocuğu en fazla ilgilendiren üriner

sistem sorunlarından bir tanesi olarak karşımıza çıkmaktadır. İdrar kontrolü çocuktan çocuğa

değişiklik göstermekle birlikte beklenen ise 2 ila 4 yaş arasında bu yetinin kazanılmasıdır.

Ancak bunun zaman zaman uzadığı görülür. En fazla gece alt ıslatma sorunu şeklinde ortaya

çıkar ve yaklaşık 6 yaşına kadar toparlanabilir. Ancak buna rağmen giderek azalan bir ölçüde

olmakla birlikte 6 yaş sonrasında yaklaşık %10 çocuğun alt ıslatma sorunuyla karşı karşıya

olduğunu söyleyebiliriz. Kız çocukları alt ıslatma sorunu konusunda erkek çocuklardan biraz

daha iyi durumdadır. Ülkemizde yapılan çalışmalarda erkek çocuklarının yaklaşık %15’i alt

ıslatma sorunuyla karşı karşıya iken, kızlarda bu oran yaklaşık %10’dur.

Büyük çoğunluğu uyanma bozukluklarına bağlı

Çocuklarda alt ıslatmanın pek çok sebebi tespit edilmiş olmakla birlikte özellikle gece altını

ıslatan çocukların büyük bir kısmının uyku derinliğinden kaynaklı alt ıslattıkları bilinmektedir.

Uyku derinliği ile birlikte çocuklardaki mesane kapasitesinin düşük olması, mesane doluluk

hissinin yeterince uyandırıcı olmaması gibi sebeplerle çocuklar gece altını ıslatabilirler.

Ancak genel itibariyle bakıldığında çocuklarda mesane kaslarının yeterince olgunlaşmamış

olması, böbrek ve idrar sistemindeki yapısal sorunlar, özellikle psikolojik alt yapı, stres ve

kaygı sorunları, çocuğun sosyabilitesini ilgilendiren problemler, duygu durum bozuklukları ve

şeker hastalığı gibi problemler neden olmaktadır. Öte yandan en önemli sıkıntılardan bir

 

tanesi de aşırı aktif mesane adı verilen nörojenik arka planı olan tablodur. Düşük mesane

kapasitesiyle seyreden durumlar çocuklarda alt ıslatma sorunlarıyla kendini gösterebilir.

İlaç tedavilerinden yeterli başarı sağlanamıyor

Alt ıslatan bir çocuğun tedavisindeki en önemli şey etrafındaki insanların kendisini anladığını

ve onunla birlikte hareket ettiği hissini uyandırmaktır. Dolayısıyla çocuğu suçlayıcı ve baskı

unsuru oluşturucu tutum, davranış ve yöntemlerden kaçınmak gerekir. Alt ıslatmanın

tedavisine başlarken doğal olarak sebebi aydınlatmak son derece önemlidir. Daha sonra

tedavinin nasıl şekillendirileceği hekim hasta ve aile tarafından değerlendirilmelidir. Tedaviye

ilişkin; medikal, psikolojik ve egzersiz tedavileri gibi birtakım yöntemler olmakla birlikte alt

ıslatma söz konusu olduğunda ilaç tedavilerinin çok başarılı olduğu söylenemez. Dolayısıyla

çocuklarda olabildiğince kısa süre ilaç tedavisi seçenekleri kullanıldıktan sonra eğer tedaviye

yanıt alınamazsa diğer yöntemleri gündeme getirmek gerekir.

Rehabilitasyon sürecinde çocuğa eğlenceli görevler veriliyor

Alt ıslatma sorununun akılcı yönetimi konusunda pek çok seçenek bulunmaktadır. Bunlar

yaşam tarzı düzenlemelerinden, tuvalet eğitimi ya da işeme okullarına kadar geniş bir

skalada değerlendirilir. Günümüzde alt ıslatan çocuklarda sonuçları ve uygulama şekilleri

itibariyle en fazla yanıt alınan yöntemlerden bir tanesi pelvik taban eğitimi ve rehabilitasyonu

yöntemidir. Pelvik taban karın boşluğunun sonunu döşeyen mesaneyi, rektumu, karın içi

organları ve cinsel organları yerinde tutan ve bir hamak gibi özelleşmiş bir grup kas ve

bağdan oluşmaktadır.  İşte bu “pelvik taban” denilen  oldukça karmaşık ve işlevsel bir grup

kasın kullanımının öğrenilmesi veya geliştirilmesi, mesane kaslarının kullanımının

öğrenilmesi ve geliştirilmesi ile mesane kapasitesini artırmaya, sfinkter kontrolüne yönelik

yapılan bir “biofeedback” yöntemidir. Bu yöntemle çocuklara hem mesane kaslarının kontrolü

öğretilmekte, hem de pelvik taban kaslarının güçlendirilerek sfinkter kontrolü üst düzeye

çıkarılmaktadır. Bir başka formüle göre ise düşük mesane hacmi durumunda mesane

kapasitesinin artırılması hedeflenmektedir. Yöntem, ağrısız ve çocuğu eğlenceli birtakım

görsel bilgisayar destekli oyunlara yönlendirerek yapılmaktadır. Rehabilitasyon programı

özel eğitimli üroterapist tarafından ve  özel cihazlarla çocukları pelvik taban kaslarını

kullanarak yapabilecekleri eğlenceli görevlerin içerisinde tutmak suretiyle yapılmaktadır. Bu

yöntemle tedavi edilen çocuklarda 6 ila 10 seanslık bir rehabilitasyon programı sonrası son

derece yüksek bir başarı oranı yakalanmaktadır.

Kabızlık ve alt ıslatma birbiriyle bağlantılı sorunlar

Pelvik taban kaslarının normal fonksiyonlarını görebilmeleri açısından kasların kasılma ve

gevşeme aktivitelerinin normal olması ve aynı zamanda karın içi basıncı artıran diğer kaslarla

belli bir harmoni içerisinde çalışabilmesi gerekir. Çocuklarda özellikle dışkılama sorunlarıyla

giden kabızlık alt ıslatmayla çok yakın ilişki içerisindedir. Dolayısıyla karın kaslarıyla pelvik

taban kasları arasındaki harmoninin de yeniden kurulması alt ıslatma rehabilitasyonu ve

tedavisinde pelvik taban kaslarının önemini daha da artırmaktadır.